Hạ độ tuổi trưởng thành tại Nhật Bản, từ 20 xuống 18 tuổi, là một bước đi mang ý nghĩa sâu sắc về mặt xã hội và pháp lý. Quyết định này không chỉ phản ánh sự thay đổi về quan niệm tuổi vị thành niên mà còn đặt ra những vấn đề cấp thiết liên quan đến trách nhiệm pháp lý và tài chính của người trẻ. Một trong những tác động đáng chú ý nhất là tình trạng nợ nần bủa vây người trẻ Nhật Bản. Khi được công nhận là người trưởng thành từ 18 tuổi, họ sẽ có quyền tự do hơn trong việc ký kết hợp đồng, vay mượn và quản lý tài chính cá nhân. Điều này đồng thời cũng mang đến những rủi ro về tài chính, đặc biệt là khi nhiều người trẻ chưa có đủ kinh nghiệm và kiến thức để quản lý tài chính một cách hiệu quả.
Việc giảm độ tuổi trưởng thành cũng đặt ra câu hỏi về sự chuẩn bị của hệ thống giáo dục và xã hội để hỗ trợ người trẻ đối mặt với những thách thức tài chính. Nhiều chuyên gia kinh tế và xã hội cho rằng, việc cung cấp giáo dục tài chính từ sớm là điều cần thiết để giúp người trẻ có thể tự bảo vệ mình trước những rủi ro tài chính. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ và bảo vệ người tiêu dùng cũng cần được xem xét kỹ lưỡng để tránh tình trạng lạm dụng tín dụng và nợ nần. Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, việc trang bị kiến thức và kỹ năng quản lý tài chính cá nhân không chỉ là nhu cầu cá nhân mà còn là trách nhiệm của xã hội đối với thế hệ trẻ.
Độ tuổi trưởng thành giảm, tình trạng nợ nần của thanh niên tăng mạnh
Năm 2022, Nhật Bản đã quyết định hạ độ tuổi trưởng thành từ 20 xuống 18 tuổi. Điều này đồng nghĩa với việc những người từ 18 tuổi trở lên có thể ký hợp đồng vay tiêu dùng và sở hữu thẻ tín dụng mà không cần sự đồng ý của cha mẹ.
Trung tâm Bảo vệ Người tiêu dùng Quốc gia Nhật Bản đã ghi nhận số lượng tư vấn về nợ nần ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi tăng cao nhất trong 10 năm qua vào năm 2023. Đặc biệt, số lượng trường hợp tăng gần gấp đôi, từ 90 trường hợp trong năm tài chính 2021 lên 175 trường hợp vào tháng 3/2024.
Một thanh niên 20 tuổi, sống tại một cơ sở hỗ trợ dành cho thanh thiếu niên tại khu vực Chugoku-Shikoku, đã đăng ký thẻ tín dụng trực tuyến vào mùa xuân năm 2022, ngay sau khi tròn 18 tuổi. Với tấm thẻ tín dụng này, anh ta đã tăng cường giao lưu xã hội và mua 7 chiếc điện thoại thông minh mới với ý định bán lại.
Tuy nhiên, anh ta đã phải chịu khoản nợ lên tới 1,5 triệu yên (hơn 10.000 USD) và cuối cùng phải tìm sự giúp đỡ từ Trung tâm Hỗ trợ Pháp lý Nhật Bản, hoàn tất thủ tục phá sản ở tuổi 19.
Những khó khăn của thanh niên trong quản lý tài chính
Một viên chức tại cơ sở hỗ trợ cho biết phần lớn cư dân tại đây không có thói quen chi tiêu tốt hoặc thái độ lập kế hoạch tài chính, do hoàn cảnh gia đình khó khăn như bị ngược đãi, nghèo đói, và các vấn đề về phát triển. Người thanh niên nộp đơn xin phá sản đã được chẩn đoán mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý từ nhỏ và từng bị mẹ ngược đãi.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng kiến thức về tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc tránh rắc rối. Tình trạng phá sản cá nhân ở độ tuổi 19 đang trở nên phổ biến, và các cơ quan chính phủ đang tăng cường nỗ lực nâng cao nhận thức của công chúng về vấn đề này. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng những trường hợp hiện tại có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
Các biện pháp giáo dục tài chính
Để thích ứng với việc hạ thấp độ tuổi trưởng thành, các trại cải tạo vị thành niên trên khắp Nhật Bản đã triển khai các chương trình nhằm giúp những người từ 18 tuổi trở lên trở nên độc lập về tài chính. Các khóa học về pháp luật và các vấn đề liên quan đến hợp đồng đang được cung cấp.
Ông Kunitaka Matsumoto, một luật sư tại JSLC ở tỉnh Kagawa, miền tây Nhật Bản, chia sẻ: “Chúng tôi đang cân nhắc tổ chức các buổi tư vấn và thuyết trình pháp lý dành riêng cho thế hệ trẻ về việc tự ký hợp đồng tín dụng.”
Luật sư về vấn đề người tiêu dùng lưu ý rằng các vấn đề về nợ có thể được giải quyết nếu mọi người tìm kiếm sự hỗ trợ càng sớm càng tốt. Ông Takashi Kobayashi, phó chủ tịch ủy ban bảo vệ người tiêu dùng tại Liên đoàn Luật sư Nhật Bản, cho rằng số lượng người trẻ tuổi tuyên bố phá sản sẽ tiếp tục tăng.
Lời khuyên cho người trẻ
Trong trường hợp xấu nhất, một số người trẻ có thể sẽ tự tử, do đó, ông Kobayashi kêu gọi họ “dựa vào các tổ chức công như hiệp hội luật sư, JSLC và các trung tâm bảo vệ người tiêu dùng trước khi khoản nợ trở nên quá lớn.”