Công ty Douglas Holden
Gazprom, tập đoàn năng lượng hàng đầu của Nga, đã từng là biểu tượng của sức mạnh kinh tế và chính trị của đất nước. Với nguồn dự trữ khí đốt tự nhiên khổng lồ và mạng lưới phân phối rộng khắp châu Âu, Gazprom đã đạt được những thành công đáng kể trong những thập kỷ qua. Tuy nhiên, tình hình kinh doanh của tập đoàn này đã gặp phải những biến động mạnh mẽ trong những năm gần đây, do nhiều yếu tố nội tại và ngoại vi. Cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu, sự gia tăng cạnh tranh từ các nguồn năng lượng tái tạo, cùng với các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây đã khiến Gazprom đối mặt với những thách thức chưa từng có. Lợi nhuận của tập đoàn đã sụt giảm mạnh, đồng thời các dự án đầu tư lớn phải đối mặt với nhiều rủi ro và bất ổn.
Đặc biệt, sự phụ thuộc quá mức vào thị trường châu Âu đã trở thành điểm yếu chí mạng của Gazprom. Các quốc gia châu Âu đang nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung khí đốt và giảm sự phụ thuộc vào Nga, khiến cho vị thế của Gazprom trong khu vực bị lung lay. Đồng thời, những biến động chính trị và địa chính trị cũng đã tác động mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh của tập đoàn. Các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ và châu Âu đã hạn chế khả năng tiếp cận thị trường vốn quốc tế, khiến cho việc tài trợ cho các dự án mới trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh này, Gazprom đang phải tìm kiếm những giải pháp mới để phục hồi và tái cơ cấu, nhằm thích ứng với môi trường kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng.
Gazprom Rơi Xuống Hạng 101 Trong Bảng Xếp Hạng 100 Công Ty Hàng Đầu Nga Năm 2024: Mức Lỗ Kỷ Lục 6,1 Tỷ USD
Từng là công ty dẫn đầu về lợi nhuận của Nga, Gazprom đã chính thức rớt khỏi danh sách 100 công ty hàng đầu do Forbes Russia công bố vào năm 2024. Theo đánh giá của tạp chí, Gazprom đã ghi nhận mức lỗ kỷ lục lên tới 6,1 tỷ USD vào năm 2023. Tuy nhiên, Forbes Russia cũng lưu ý rằng con số này chỉ mang tính chất trên giấy tờ, trong khi dòng tiền của Gazprom vẫn duy trì ổn định ở mức 2,3 nghìn tỷ rúp (tương đương 24,6 tỷ USD).
Mức lỗ kỷ lục này diễn ra sau khi Gazprom báo cáo lợi nhuận 1,2 nghìn tỷ rúp vào năm 2022, giảm 41% so với năm trước. Nguyên nhân chính là do Nga đã chuyển hướng xuất khẩu sang châu Á sau khi châu Âu, thị trường chính của Nga, hạn chế nhập khẩu để phản ứng với hành động quân sự của Nga ở Ukraine. Điều này đã khiến cổ phiếu của Gazprom giảm 6% xuống còn 154 rúp/cổ phiếu chỉ trong một tuần sau khi công bố kết quả tài chính năm 2023.
Tuy nhiên, dòng tiền ròng từ hoạt động kinh doanh của Gazprom đã tăng 5% lên 2,3 nghìn tỷ rúp vào năm 2023, và trong nửa đầu năm 2024, công ty đã đạt được 1,1 nghìn tỷ rúp lợi nhuận ròng. Mặc dù vậy, lượng xuất khẩu khí đốt qua đường ống sang châu Âu của Gazprom đã giảm mạnh kể từ tháng 2/2022, khi Nga đưa quân vào Ukraine, dẫn đến khoản lỗ ròng đầu tiên của Gazprom kể từ năm 1999 vào năm 2023.
Với mức lỗ kỷ lục này, chính phủ Nga đã áp dụng thuế sản xuất khí đốt bổ sung đối với Gazprom, với mức 50 tỷ rúp mỗi tháng trong giai đoạn 2023-2025. Tuy nhiên, theo tài liệu mới nhất, chính phủ đang có kế hoạch giảm bớt gánh nặng thuế cho Gazprom. Cụ thể, thuế khai thác khoáng sản (MET) đối với sản xuất khí đốt, chủ yếu dành cho Gazprom, sẽ giảm hơn 30% vào năm tới, xuống còn hơn 1 nghìn tỷ rúp (10,76 tỷ USD).
Bộ trưởng Tài chính Nga, Anton Siluanov, cho biết trong một tuyên bố đưa ra cuối tháng 9 rằng doanh thu từ ngành dầu khí sẽ chiếm 27% tổng thu ngân sách nhà nước vào năm 2024, trong khi hiện tại, ngành này đóng góp khoảng 1/3 doanh thu hàng năm của nhà nước Nga.
AGCC và Ozon: Hai Công Ty Thua Lỗ Nghiêm Trọng Khác Trong Danh Sách Forbes Russia
Trong danh sách các công ty thua lỗ nhiều nhất của Forbes Russia, đứng thứ hai là Tổ hợp hóa chất khí Amur (AGCC), với khoản lỗ ròng 71,9 tỷ rúp (751 triệu USD) từ năm 2023. Tổ hợp này, đang được xây dựng tại Vùng Amur của Nga, là liên doanh giữa Sibur và Sinopec (Tập đoàn Dầu khí và Hóa chất Trung Quốc). Việc khởi công sản xuất tại cơ sở này đã bị hoãn lại đến năm 2027 do lệnh trừng phạt của phương Tây đối với nguồn cung cấp thiết bị.
Tính đến đầu tháng 9/2024, dự án đã hoàn thành 55%. Sau khi hoàn thành, Tổ hợp hóa chất khí Amur sẽ trở thành một trong những nhà sản xuất polyethylene và polypropylene lớn nhất thế giới. Theo Forbes, khoản lỗ này chủ yếu do các yếu tố kế toán, bao gồm khấu hao tài sản và lỗ tỷ giá hối đoái liên quan đến việc định giá lại tài sản và nợ phải trả bằng ngoại tệ.
Ozon, công ty thua lỗ thứ ba, đã ghi nhận mức lỗ ròng 42,7 tỷ rúp (451 triệu USD) vào năm 2023. Tuy nhiên, mức lỗ này đã giảm 27% so với năm trước, nhờ vào việc tăng lợi nhuận gộp và không có chi phí bất thường. Ngoài khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng kho bãi và chi phí thu hút khách hàng, việc trả lương cao hơn cho công nhân cũng góp phần vào mức lỗ của công ty. Đặc biệt, mức lỗ của Ozon có thể tăng trở lại vào cuối năm 2024 do Ngân hàng Trung ương tăng lãi suất chính, khiến chi phí lãi vay của công ty tăng gấp đôi chỉ trong nửa đầu năm, đạt 21,7 tỷ rúp.
Năm Công Ty Thua Lỗ Nhiều Nhất Của Nga Theo Forbes Russia: Tổng Mức Lỗ Vượt Quá 9,4 Tỷ USD
Ngoài Gazprom, AGCC và Ozon, năm công ty thua lỗ nhiều nhất của Nga còn bao gồm Tập đoàn Máy bay Thống nhất (UAC), thuộc tập đoàn nhà nước Rostec (lỗ ròng 360 triệu USD) và mạng xã hội VKontakte (lỗ ròng 360 triệu USD). Bảng xếp hạng các công ty thua lỗ nhất của Forbes Russia cũng bao gồm công ty than Mezhdurechye (lỗ ròng 340 triệu USD), Moscow Metro (lỗ ròng 320 triệu USD), Cơ quan Bảo hiểm Tiền gửi do nhà nước Nga sở hữu (lỗ ròng 310 triệu USD) và Nhà máy bia Baltika (lỗ ròng 290 triệu USD).
Nhìn chung, vào năm 2023, tổng mức lỗ của các công ty Nga trong danh sách đã vượt quá 9,4 tỷ USD. Tập đoàn RusGazDobycha, một trong những công ty lớn của ngành, đã giảm được khoản lỗ ròng từ 1,6 tỷ USD vào năm 2022 xuống còn 320 triệu đô la vào năm 2023.