Công ty Douglas Holden
BRICS, một nhóm các nền kinh tế mới nổi bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, đang ngày càng chứng tỏ vai trò quan trọng trong thị trường vàng toàn cầu. Theo dữ liệu mới nhất, tổng dự trữ vàng của các nước thành viên BRICS chiếm hơn 21% dự trữ vàng toàn cầu, một con số ấn tượng thể hiện sức mạnh kinh tế và vị thế ngày càng tăng của nhóm này. Đặc biệt, Nga và Trung Quốc đóng góp phần lớn vào tổng số dự trữ này, với Nga sở hữu khoảng 2.300 tấn vàng và Trung Quốc với hơn 1.900 tấn. Đây là những con số đáng chú ý, phản ánh chiến lược đa dạng hóa dự trữ ngoại hối và giảm phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ của các nước này.
Sự tăng trưởng mạnh mẽ trong dự trữ vàng của Nga và Trung Quốc không chỉ là một dấu hiệu của sức mạnh kinh tế, mà còn là một chiến lược nhằm bảo vệ nền kinh tế khỏi những biến động thị trường và rủi ro địa chính trị. Cả hai nước đều đã tích cực mua vàng trong những năm gần đây, thể hiện quyết tâm trong việc xây dựng một hệ thống tài chính độc lập và bền vững. Brazil, Ấn Độ và Nam Phi cũng đang nỗ lực tăng cường dự trữ vàng, mặc dù ở quy mô nhỏ hơn. Điều này cho thấy xu hướng chung của các nền kinh tế mới nổi trong việc tìm kiếm sự ổn định và an toàn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động.
Đóng góp đáng kể của BRICS vào dự trữ vàng thế giới
Theo báo cáo quý II/2024 của Hội đồng Vàng Thế giới, tổng dự trữ vàng toàn cầu đã đạt 29.030 tấn. Trong số này, các quốc gia BRICS, ngoại trừ Iran và Ethiopia, sở hữu 6.200 tấn, chiếm 21,4% tổng lượng vàng. Đây là một con số ấn tượng, thể hiện sức mạnh kinh tế và tài chính của các quốc gia này trên trường quốc tế.
Nga dẫn đầu với 2.340 tấn vàng, chiếm 8,1% dự trữ toàn cầu và 37,6% của BRICS. Trung Quốc theo sát với 2.260 tấn, đóng góp 7,8% dự trữ thế giới và 36,4% trong BRICS. Tổng cộng, Nga và Trung Quốc nắm giữ tới 74% dự trữ vàng của BRICS, thể hiện vai trò trung tâm của hai quốc gia này trong khối.
Không chỉ Nga và Trung Quốc, các quốc gia BRICS khác cũng sở hữu lượng vàng đáng kể. Ấn Độ có 840 tấn (13,5% của BRICS), Saudi Arabia sở hữu 323 tấn (5,2%), Brazil có 129,7 tấn (2,1%), Ai Cập nắm giữ 126,57 tấn (2,03%), Nam Phi có 125,44 tấn (2,02%) và UAE sở hữu 74,5 tấn (1,2%). Sự phân bổ này cho thấy sự đa dạng và mạnh mẽ của các nền kinh tế BRICS.
Theo các chuyên gia, lượng vàng dự trữ lớn của các quốc gia BRICS mang nhiều ý nghĩa quan trọng. Dự trữ vàng giúp củng cố vị thế của họ như những thế lực kinh tế lớn trên trường quốc tế. Vàng là tài sản ổn định, giúp giảm thiểu rủi ro kinh tế và chống lại lạm phát. Đồng tiền BRICS, được hỗ trợ bằng vàng, có tiềm năng thay đổi cán cân quyền lực toàn cầu.
Củng cố vị thế kinh tế và tài chính toàn cầu
Các quốc gia BRICS đang nỗ lực mở rộng ảnh hưởng và phát triển các mô hình kinh tế mới. Dự trữ vàng lớn và sự ra đời của một loại tiền tệ mới có thể mang lại những tác động sâu rộng đến hệ thống tài chính toàn cầu. BRICS đã công bố kế hoạch cải cách hệ thống tiền tệ và tài chính quốc tế, nhằm giảm sự thống trị của đồng USD.
Nga, trong vai trò chủ tịch BRICS năm 2024, đã đề xuất thành lập Sáng kiến Thanh toán Xuyên Biên Giới BRICS (BCBPI), cho phép các thành viên sử dụng đồng tiền quốc gia của mình trong giao dịch. BRICS cũng sẽ thiết lập một cơ sở hạ tầng nhắn tin thay thế, tránh hệ thống liên lạc liên ngân hàng SWIFT do Mỹ giám sát và các lệnh trừng phạt đơn phương của phương Tây.
Hệ thống đa tiền tệ này bao gồm các cơ chế mới, không chỉ nhằm phi USD hóa thương mại mà còn khuyến khích đầu tư vào các nước thành viên BRICS và các thị trường mới nổi. Các nền tảng như BRICS Clear, “hệ thống kế toán và thanh toán chứng khoán mới”, và các công cụ tài chính được tính bằng tiền tệ quốc gia sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.
Tiến bộ công nghệ và cải cách thương mại
BRICS sẽ thử nghiệm công nghệ sổ cái phân tán (DLT, như blockchain), thúc đẩy việc sử dụng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC). Điều này giúp các quốc gia giải quyết mất cân bằng thương mại trực tiếp mà không cần hệ thống SWIFT và các ngân hàng đại lý ở các nước thứ ba. BRICS cũng có kế hoạch thành lập Sàn giao dịch ngũ cốc và cơ quan định giá liên quan, hỗ trợ giao dịch hàng hóa như ngũ cốt, dầu, khí đốt tự nhiên và vàng, góp phần giải quyết mất cân bằng thương mại.
Những đề xuất này được nêu trong báo cáo “Cải thiện Hệ thống tiền tệ và tài chính quốc tế”, được đồng tác giả bởi Bộ Tài chính Liên bang Nga, Ngân hàng Nga và công ty tư vấn Yakov and Partners. Hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan, Nga, diễn ra từ 23-24/10, dự kiến cung cấp thêm thông tin chi tiết về loại tiền tệ mới và ngày ra mắt tiềm năng của nó.
Tác động đến thị trường vàng và xu hướng phi USD hóa
Việc ra đời đồng tiền chung của BRICS có thể đẩy nhanh xu hướng phi USD hóa, do ngày càng nhiều quốc gia muốn giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Đồng tiền mới này cũng có thể tác động đến giá vàng, vì nhu cầu tăng từ các ngân hàng trung ương và nhà đầu tư có thể đẩy giá trị của vàng lên cao.
BRICS được thành lập vào năm 2006, với mục tiêu ban đầu là trở thành một thể chế chính trị, kinh tế và tài chính toàn cầu, phản ánh tương quan lực lượng theo hướng công bằng, cân bằng và có tính đại diện cao. Trong trật tự thế giới đa cực đang hình thành, BRICS đang nổi lên như một trụ cột mới, có tiềm năng trở thành một lực lượng quan trọng trong hệ thống đa phương.